Wielu z nas trafiło na Odolany z przypadku, w poszukiwaniu swojego miejsca na ziemi i widząc powstające jak grzyby po deszczu nowe domy nawet nie zdaje sobie sprawy, jak szybko, bo zaledwie w ciągu kilku ostatnich lat, dzielnica zmieniła się nie do poznania. Cieszy nas, że znikają rudery i złomowiska, jednak jednocześnie smuci fakt, że wraz z każdym wybudowanym apartamentowcem znika bez śladu kawałek historii tego miejsca. Okresy okupacji, Powstania Warszawskiego, oraz odbudowy kraju ze zniszczeń wojennych spowodowały, że rozwijająca się i tętniąca życiem dzielnica przekształciła się w nieprzyjazne zagłębie przemysłowe i magazynowe.
Żeby uświadomić sobie, jak bardzo zmieniły się Odolany od 1944 roku wystarczy spojrzeć na poniższą mapkę:
Źródło: www.stareplanymiast.pl
Analizując układ ulic łatwo dojść do wniosku, że dzisiaj trudno było by odnaleźć konkretne miejsce na podstawie przedwojennego adresu.
Przed wojną jedną z najważniejszych ulic Odolan była ulica Karlińskiego biegnąca łukiem od Sowińskiego do Grodziskiej. Niemniej ważne były ulica Falkowska oraz prowadząca do samych Włoch ulica Sieradzka. O ile jednak zachował się zarys znacznego fragmentu dawnej ulicy Karlińskiego, to po ulicy Sieradzkiej została jedynie tabliczka z nazwą ulicy przy stacji benzynowej Shell oraz kamienica o adresie Studzienna 5, wybudowana prawdopodobnie w 1932 r przez pana Bolesława Bucholca, i jego żonę Michalinę - właścicieli dużego folwarku rolnego „Studzienna”.
We wschodniej części Odolan, równolegle do ulicy Ordona, ulicę Jana Kazimierza łączyły z ulicą Gniewkowską takie ulice jak Chrzanowska, Stańczyka czy Gizów, po których zostały jedynie krótkie fragmenty. Ulice te były zarówno brukowane, jak i nieutwardzone - fragmentów starego bruku można np. dopatrzeć się jeszcze na równoległym do Wolskiej, zapuszczonym odcinku ul.Karlińskiego. Podczas Powstania Warszawskiego Niemcy spalili zabudowę, ale przedwojenny układ ulic zachował się jeszcze do lat sześćdziesiątych.
Należy podkreślić, że jeszcze przed wojną Odolany zostały włączone w administracyjne granice Warszawy, co wraz z uruchomioną w 1924 r. wzdłuż ulicy Wolskiej linią tramwajową, dochodzącą do Cmentarza Wolskiego, było katalizatorem ich rozwoju. Zlokalizowane tu były zarówno, duże jak na tamte czasy, fabryki (np. Państwowa Fabryka Karabinów, w której w 1935 r. opracowano konstrukcję słynnego polskiego pistoletu samopowtarzalnego VIS), jak i gospodarstwa rolne, czy drobne zakłady rzemieślnicze i obiekty kultu religijnego (np.Synagoga przy ul.Karlińskiego).
Uważamy, że warto zebrać i zachować w pamięci opisy tych miejsc oraz wspomnienia ludzi związane z naszą dzielnicą. Zarówno te odległe, sprzed wojny, jak i całkiem niedawne.
W miarę posiadanej wiedzy i materiałów będziemy je zamieszczać na stronie Stowarzyszenia. Każdego, kto chciałby nam w tym pomóc, zapraszamy do współpracy. Niech genius loci będzie z nami!
Pożyteczna INICJATYWA. Podziękowania dla Autora, za profesjonalny przekaz najnowszej historii Odolan w pigułce.
Bardzo ciekawa nota, brakowało mi takiej wiedzy.
Super. Wiele ciekawych informacji. Z niecierpliwością czekam na więcej 🙂
Dobra robota 🙂